Durven, Doen en Begrijpen: Bewustwording bij Montessorianen
“Leren gebeurt pas echt als het veilig is om fouten te maken.” Die woorden blijven in mijn gedachten terwijl ik terugkijk op mijn lezing tijdens het event van de Nederlandse Montessori Vereniging. Voor een zaal van 400 toegewijde Montessorianen mocht ik de cyclus van leren – Durven, Doen en Begrijpen – tot leven brengen. Het was een dag vol verrassende inzichten, gedeelde ervaringen en een krachtige bewustwording.
Leren door te durven
Een van de meest betekenisvolle momenten van de dag was de interactieve vouw- en scheuropdracht. Wat begon als een simpele oefening, ontvouwde zich tot een diepgaande ervaring. De eenvoud van de opdracht legde de essentie van faalveiligheid bloot. Door zelf te ervaren hoe een veilige omgeving aanzet tot ontdekken, werd voor velen duidelijk dat fouten geen struikelblok zijn, maar juist de eerste stap naar leren.
Tijdens deze oefening ontstond een hernieuwd besef van hoe communicatie, ruimte en vertrouwen het verschil maken. Een deelnemer verwoordde het treffend: “Het leren accepteren van verschillende uitkomsten om daarna met leerlingen verder te bouwen aan een eindproduct.”
De juiste uitdaging vinden
Een ander thema in mijn lezing was het belang van de juiste uitdaging – niet te makkelijk, niet te moeilijk. De 85%-regel illustreert dit: 85% van een taak moet haalbaar zijn en vertrouwen geven, terwijl 15% uitdagend en nieuw mag zijn om groei te stimuleren. Deze balans is essentieel om de flow te vinden waarin leren vanzelfsprekend voelt en plezierig wordt.
Wat mij verheugde, was hoe herkenbaar dit principe was voor veel Montessorianen. Het sluit naadloos aan bij hun werkwijze, waarin kinderen worden uitgenodigd om te werken met materiaal dat hun ontwikkeling net dat stapje verder helpt. Bovendien heeft het een mechanische controle, waardoor kinderen kunnen leren zonder direct oordeel van buitenaf en daardoor meer durven te proberen. De leerkracht geeft hierbij instructie naar aanleiding van observatie - op het juiste moment aansluiten bij wat het kind nodig heeft.
Zoals iemand het verwoordde: “Feedback afstemmen op durven, denken en begrijpen.” Het is niet alleen wat je aanbiedt, maar hoe je het aanbiedt.
Kinderen vrij laten ontdekken
Zelfstandigheid vormt het hart van de Montessori-aanpak. Dat kwam tijdens de lezing steeds opnieuw naar voren. Kinderen vrij laten ontdekken en fouten laten maken, op hun eigen tempo en eigen manier, bleek voor velen een herkenbaar en waardevol uitgangspunt.
Een moment dat ik niet snel zal vergeten, was de zaal vol deelnemers die zich met volle overgave aan de vouwpuzzel FoldFun waagden. De speelse oefening bracht inzicht, verwondering en plezier. Daar, in die kleine handelingen, lag de kern van mijn boodschap besloten: leren begint bij doen.
In de reflecties aan het einde van de dag las ik dit terug: “Zelf doen is erg belangrijk in het leerproces,” en “Geef een kind ruimte om op haar eigen manier iets te leren.”
Samen leren bevrijden
Dankzij de openheid en energie van de Montessorianen zelf werd het event werd een viering van gedeelde waarden: vertrouwen, nieuwsgierigheid en de wil om kinderen écht te zien groeien. Of zoals een deelnemer zei: “Weer even bewust worden van het belang om zelf te ontdekken in een veilige omgeving.”
Ik ben enorm dankbaar voor de Nederlandse Montessori Vereniging en Speakers Academy, die deze ontmoeting mogelijk maakten. Hun ondersteuning gaf mij de kans om mijn missie te delen: leren bevrijden van angst en remmingen. En in die zaal vol Montessorianen voelde ik hoe die missie als een puzzelstuk precies op zijn plaats viel.
Deze dag bracht naar voren wat leren werkelijk is: een proces dat begint met vertrouwen, gevoed wordt door nieuwsgierigheid en tot bloei komt in vrijheid. Zoals ik afsluitend zei: “Hoe zou het eruit zien als we kinderen niet alleen kennis geven, maar ook het vertrouwen om te durven? Want leren begint pas écht als het veilig is om fouten te maken.”