Als ik spreek over gezondheid, kijk ik vaak naar de impact van onze overtuigingen en gedachten. In mijn werk bij HNLP Instituut Kerngroei zie ik keer op keer hoe de verhalen die we onszelf vertellen, ons diepgaand beïnvloeden – en dan niet alleen onze geest, maar ook ons lichaam. De vraag is: hoe ver reikt die invloed eigenlijk?
Belemmerende overtuigingen – gedachten zoals “ik ben niet sterk genoeg” of “ik ben niet goed genoeg” – lijken op het eerste gezicht misschien onschuldig. Maar de wetenschap toont ons steeds duidelijker dat dit soort gedachten verregaande effecten kan hebben. Ons brein maakt geen onderscheid tussen de werkelijkheid en wat wij geloven dat waar is. Dit heeft directe gevolgen voor onze gezondheid. Laten we eens dieper kijken naar hoe dit werkt.
Wat doen belemmerende overtuigingen op de korte termijn?
Elke gedachte die wij hebben, heeft een effect op ons lichaam. Als ik bijvoorbeeld geloof dat ik “niet kan veranderen,” dan stuurt mijn brein dit signaal door naar mijn zenuwstelsel. Mijn lichaam gaat in een soort ‘stressmodus’, wat een kettingreactie van biochemische processen in gang zet. Stresshormonen zoals cortisol en adrenaline worden vrijgegeven, en het lichaam staat klaar voor een ‘gevecht of vlucht’-reactie. Dit verhoogt onze hartslag, verlaagt onze immuniteit en zet het lichaam onder spanning.
Dit zijn de korte termijn effecten – het zijn signalen die ons lichaam verzwakken zonder dat we er vaak bij stilstaan. Er bestaat zelfs bewijs dat hoe we pijn beschrijven en erover denken – bijvoorbeeld als een “vijand die bestreden moet worden” – kan bijdragen aan chronische pijnklachten. Recent onderzoek laat zien dat deze vijandige beeldspraak ons gevangen houdt in een cyclus van alertheid en angst, wat het herstel bemoeilijkt en de pijnervaring verergert (Johnson, Hudson & Ryan, 2023).
De langetermijnimpact van negatieve gedachten: Wat gebeurt er op Macro-niveau?
Wat begint met een gedachte, kan uiteindelijk grote invloed hebben. Wanneer we jarenlang rondlopen met negatieve overtuigingen, blijven deze patronen niet zonder gevolgen. Het lichaam verkeert in een constante staat van stress, wat bijdraagt aan chronische klachten zoals lage rugpijn, burn-out, depressie en angststoornissen. Het gaat dan niet alleen om individuen die lijden, maar de gevolgen zijn breder zichtbaar.
Onze maatschappij lijkt geobsedeerd door de gedachte dat pijn en zwakte iets is dat je “moet verslaan.” Maar door op deze manier naar gezondheid te kijken, belanden we in een cultuur van symptoombestrijding en overmatige medicatie. We proberen symptomen weg te duwen zonder de wortels aan te pakken. En dit leidt vaak tot hoge zorgkosten en een grotere druk op ons gezondheidssysteem (Moseley & Butler, 2015). Dit soort overtuigingen plaatst mensen bovendien vaak in een hokje van “zwakte”, wat hen beperkt in hun eigen kracht en mogelijkheden.
De rol van taal en metaforen: Hoe woorden onze gezondheid beïnvloeden
Wat mij fascineert, is hoe taal en metaforen een diepgaande invloed hebben op onze gezondheid. Lakoff en Johnson (1980) benadrukten dat de metaforen die we gebruiken, bepalen hoe we de wereld zien en interpreteren. Zo beschouwden artsen in de Middeleeuwen pijn als een tijdelijk “evenement” dat kon worden genezen. Maar vandaag de dag wordt pijn vaak gezien als een permanente toestand die “bestreden” moet worden (Bourke, 2014).
Deze ‘strijd’-mentaliteit draagt bij aan de gedachte dat pijn iets is dat uit ons leven moet worden verwijderd, terwijl het in werkelijkheid een signaal kan zijn dat ons iets wil vertellen. Wanneer we pijn en ongemak anders gaan beschouwen – bijvoorbeeld als een signaal van ons lichaam dat vraagt om aandacht in plaats van als een vijand – ontstaat er ruimte voor andere manieren om ermee om te gaan.
Innovatie en technologie: Nieuwe mogelijkheden om belemmerende overtuigingen aan te pakken
Gelukkig biedt moderne technologie mogelijkheden om deze belemmerende overtuigingen te doorbreken. Denk aan biofeedback of virtual reality – deze tools helpen ons om onze interpretatie van pijn en gezondheid te herzien. Ook kunnen therapeutische metaforen, zoals “pijn is een alarm”, ons helpen om pijn te zien als een waarschuwingssignaal in plaats van een bedreiging (Gallagher & Lindgren, 2015). Door pijn niet langer als vijand te zien, leren we in plaats daarvan om bewuster en meer in balans om te gaan met ons lichaam.
Tot slot: De weg vooruit
Dit onderzoek toont aan dat de sleutel tot een gezondere levensstijl ligt in de verhalen die we onszelf vertellen. Wat als we de belemmerende overtuigingen kunnen transformeren naar opbouwende gedachten, zoals “ik kan leren om met pijn om te gaan”? Door van een “weg van”-houding over te stappen naar een “naartoe”-houding, ontstaat er letterlijk ruimte voor groei en heling.
Bij Kerngroei werken we dagelijks met mensen die deze stap zetten. We gebruiken HNLP-technieken om belemmerende overtuigingen op te sporen en te vervangen door constructieve overtuigingen die mensen helpen om hun gezondheid actief te verbeteren. De invloed van onze gedachten op ons lichaam is enorm – en door ons bewust te worden van onze overtuigingen, openen we de deur naar een gezonder, krachtiger en veerkrachtiger leven.
Referenties
- Bendelow, G. (2016). 'The meanings of pain', Springer.
- Bourke, J. (2014). 'Pain: metaphor, body, and culture in Anglo-American societies between the eighteenth and twentieth centuries'. 'Rethink History', 18(4), 475–498. https://doi.org/10.1080/13642529.2014.893660
- Cohen, M., Weisman, A., & Quintner, J. (2022). Pain is not a “thing”: How that error affects language and logic in pain medicine. 'Journal of Pain', 23(8), 1283–1293. https://doi.org/10.1016/j.jpain.2022.03.235
- Gallagher, S., & Lindgren, R. (2015). Enactive metaphors: Learning through full-body engagement. 'Educational Psychology Review', 27, 391–404. https://doi.org/10.1007/s10648-015-9327-1
- Johnson, M. I., Hudson, M., & Ryan, C. G. (2023). Perspectives on the insidious nature of pain metaphor: We literally need to change our metaphors. 'Frontiers in Pain Research', 4:1224139. https://doi.org/10.3389/fpain.2023.1224139
- Lakoff, G., & Johnson, M. (1980). 'Metaphors we live by', University of Chicago Press.
- Moseley, G. L., & Butler, D. S. (2015). 'The malleable magic of metaphor'.
